تشخیص خازن های الکترولیتی ژاپنی

تشخیص خازن های الکترولیتی ژاپنی

 

مقدمه

تمامی خازن های الکترولیتی یکسان تولید نمی شوند. خازن های جامد و ژاپنی از کیفیت بهتری برخوردار بوده و مشکل نا متعارف نشتی خازن ندارند. همچنین طول عمر دستگاهی که در آن به کار رفته اند را افزایش می دهند؛ بخصوص در مواردی که قطعه مورد نظر در دمای بالا کار می کند مانند منبع تغذیه کامپیوتر.

گروه مشاورین الو رایانه در این آموزش کوتاه، چگونگی تشخیص خازن های ژاپنی و علت کیفیت برتر آن ها را به شما خواهد آموخت.

برای آنکه درک کنیم چرا خازن های ژاپنی بهتر هستند، باید با عملکرد و نحوه ساخت خازن های الکترولیت آشنا شوید. در نظر داشته باشید که خازن های جامد آلومینومی هم از نوع خازن های الکترولیتی هستند که در بسته بندی متفاوتی عرضه می شوند.

 وظیفه اصلی یک خازن، ذخیره بار الکتریکی می باشد. مقدار شارژی که یک خازن می تواند در خود ذخیره کند با واحدی به نام کولومب نشان داده می شود.

 

ظرفیت یک خازن معادل مقدار بار الکتریکی است که می تواند در قبال اعمال ولتاژ به پایه هایش در خود ذخیره نماید و با واحدی به نام فاراد (F) نمایش داده می شود.

خازن هایی که در مازومات الکترونیکی متعارف به کار می روند ظرفیتی بسیار کمتر از یک فاراد دارند، اغلب در بازه پیکو فاراد (pF معادل ۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۱/۰ فاراد) برای خازن های سرامیکی، نانو فاراد (nF معادل ۰۰۰۰۰۰۰۰۱/۰ فاراد) برای خازن های پلی استری و میکروفاراد (µF معادل ۰۰۰۰۰۱/۰ فاراد) برای خازن های الکترولیتی.

در ساخت خازن ها از دو صفحه فلزی به موازات یکدیگر استفاده می شود که بین آن ها از ماده ای موسوم به دی الکتریک استفاده شده است. بسته به نوع ماده دی الکتریک، خازن می تواند مقدار بار کمتر یا بیشتری را ذخیره نماید. نوع خازن ها بر اساس نوع ماده دی الکتریک نامگذاری می شود.

همانطور که در پاراگراف قبلی گفته شد، خازن های الکترولیت مقدار بار بیشتری نسبت به خازن های پلی استر در خود نگهداری می کنند که متعاقبا از مقدار بار الکتریکی قابل ذخیره در خازن های سرامیکی به مراتب بیشتر خواهد بود.

در نظر داشته باشید که خازن هایی که بار الکتریکی بیشتری را در خود ذخیره می کنند لزوما خازن های بهتری نیستند. خازن ها و ظرفیت هایشان کاربرد های متفاوت دارند.

 

شاید دوست داشته باشید بخوانید: چگونه اکانت تلگرام را پاک کنیم؟

 

در خازن های الکترولیتی، دو صفحه آلومینومی به موازات یکدیگر قرار داده شده است. در بین آن ها ماده آغشته به مایع الکترولیت قرار دارد و علت نام گذاری این نوع از خازن ها همین است.

مشکل اصلی خازن های الکترولیت آن است که مایع الکترولیت موجود در آن ها به مروز زمان خشک شده و این امر کارایی خازن را به شدت تحت تاثیر قرار داده (ظرفیت خازن کم می شود) و عملکرد کلی مداری که آن استفاده شده است را مختل می سازد. برای مثال، یکی از پر کاربرد ترین کاربرد های خازن های الکترولیتی، مدار های فیلترینگ (تسفبه ولتاژ) هستند.

اگر خازن های این مدار دچار مشکل شوند، عمل تسفیه انجام نخواهد شد و کارایی مدار بعد از این فاز دچار اختلال می گردد. برای مثال، یک منبع تغذیه که در فاز فیلترینگ خود دچار مشکل باشد، نوسان شدیدی در ولتاژ های خروجی آن وجود خواهد داشت که این امر به تنهایی می تواند سبب بروز اختلال در عملکرد یا حتی سوختن مادربورد و سایر دستگاه های متصل به آن شود.

 

همانطور که ممکن است متوجه شده باشید، مایع الکترولیت داخل خازن ها تنها زمانی خشک می شود که کپسول خازن به درستی مهر و موم یا به اصطلاح آب بندی نشده و/یا خازن در معرض دمای بالا (هر دمایی بالاتر از دمای اتاق معادل ۲۵ درجه سانتیگراد) قرار گرفته باشد.

 

این تنها مشکلی نیست که ممکن است رخ دهد. اگر خازن به درستی آب بندی نشده باشد، مایع داخل آن امکان نشت کردن به بیرون پیدا کرده و می تواند به بوردی که خازن بر روی آن نصب شده است نیر آسیب جدی برساند.

همچنین، مایع الکترولیت داخل خازن می تواند در دماهای بالا تبخیر شده (مثلا در مواقعی که ولتاژ بیش از حد مجاز به خازن اعمال شود) و به بدنه خازن فشار وارد آورده و سبب باد کردگی و یا حتی انفجار خازن گردد.

دما و ولتاژ مجاز تمام خازن ها بر روی آن ها حک شده است. ماکزیموم دمای مجاز معمولاً ۸۵ درجه سانیگراد (۱۸۵ درجه فارانهایت) یا ۱۰۵ درجه سانتیگراد (۲۲۱ درجه فارانهایت) است.

این اعداد بسیار بالاتر از اعدادی است که بر روی خازن ها نوشته می شود، هرچه بالاتر بهتر.

اگر از این حدود عبور کنیم، مشکلات فوق پیش خواهد آمند. البته در شرایط عادی کاربری، چنین مشکلاتی پیش نمی آید مگر آنکه شخصی خازنی را با مشخصات اشتباه بر روی مدار نصب کرده باشد.

دو مشکل اصلی در خازن های الکترولیت، آب بندی نشدن صحیح و استفاده از الکترولیت نا مرغوب است. آب بندی نا مناسب موجب نشتی یا تبخیر مایع الکترولیت می شود.

استفاده از مایع الکترولیت نا مرغوب، خود باعث بروز مشکلات زیادی می گردد که شایع ترین آن ها، تبخیر در دمای بسیار پایین تر از دمایی که بر روی بدنه خازن نوشته شده است می باشد (که سبب باد کردگی و یا انفجار خازن می گردد).

نشتی و آسیب به سایر قطعات نیز از دیگر مشکلات این نوع خازن هاست.

خازن های ژاپنی به خاطر عایق بندی مناسب و مایع الکترولیت مرغوبی که در ساخت آن ها به کار رفته است به داشتن کیفیتی بالاتر از حد نرمال شهرت دارند.

این در حالی است که خازن های چینی مشهور به استفاده از مایع الکترولیتی نا مرغوب و آب بندی نا مناسب هستند که منجر به بروز مشکلاتی که توضیح دادیم می شوند. خازن های جامد، در برابر مشکلات فوق ایمن هستند چراکه به بهترین شکل ممکن مهر و موم شده اند.

شناسایی خازن های جامد بسیار ساده است، چراکه از لحاظ ظاهری (به شکل ۱ نگاه کنید) بسیار متفاوت هستند. اما از کجا می توان به این نکتع پی برد که یک خازن ژاپنی است یا خیر؟

 

شناسایی مارک ها

مشکل اصلی آن است که روی خازن ها عبارت Made in یا معادل آن برای شناسایی کشور سازنده وجود ندارد.

همین امر شناسایی کشور سازنده قطعه را بسیار دشوار می کند. برخی از تولید کنندگان نیز حتی نام خود را بر روی خازن حک نمی کنند. گاهی اوقات لوگوی سازنده نام آن را فاش می کند (مانند Sanyo) اما در بسیاری از موارد این طور نیست (مثال واقعی را در شکل ۲ مشاهده کنید).

برخی از سازندگان فقط سری ساخت را روی خازن درج می کنند و شما باید آنقدر باهوش باشید که آن را با نام یا لوگوی سازنده اشتباه نگیرید.

اگر بتوانید لوگوی سازنده را تشخیص دهید یا بتوانید شناسایی کنید که سری ساخت مربوط به کدام سازنده می باشد، قطعا می توانید کشور سازنده را نیز پیدا کنید. اگر برای شما کمی پیچیده است، بدانید برای بسیاری از مردم یک معمای غیر قابل حل است.

اما نگران نباشید. ما در این مقاله جدولی را به شما ارائه می دهیم که در آن به نام و برند معتبرترین تولید کنندگان خازن های ژاپنی اشاره شده است.

البته تولید کنندگان ژاپنی بسیار زیادی وجود دارند اما ما در اینجا تنها به تولید کنندگانی اشاره خواهیم کرد که از محصولات آن ها در تولید مادربورد ها و منبع تغذیه رایانه ها استفاده می شود.

 

این دو قطعه اصلی ترین قطعاتی هستند که مردم نگران کیفیت خازن های الکترولین به کار رفته در آن می باشند. همچنین، جدول دیگری را در اختیارتان قرار خواهم داد که در آن به نام و برند برخی از تولید کنندگان تایوانی و چینی ارائه شده است تا بتوانید خیلی سریع محصولات آن ها را بر روی مادربورد های خود تشخیص دهید.

 

لیست خازن های ژاپنی

در جدول زیر، لیست کوتاهی از تولید کنندگان ژاپنی خازن های الکترولیت آمده است که از محصولات آن ها، در مادربورد ها و منابع تغذیه استفاده می شود. در این جدول به برند و علامت تجاری آن ها نیز اشاره شده است (چراکه برخی از آن ها از درج نام خود بر روی خازن خودداری می کنند). تنها یک استثناء مهم وجود دارد: اگرچه Toshin Kogyo یک شرکت ژاپنی است، اما آن ها محصورلان OST تایوان را تغییر برند داده و وبه فروش می رسانند.

نام تجاری، برند یا لوگو	شرکت تولید کننده
مربع تو خالی (شکل ۳)	Chemi-con
KZE, KZJ, KZG	Chemi-con
لوگوی شکل ۲	Hitachi
[M]	Panasonic (Matsushita)
Rubycon	Rubycon
Sanyo	Sanyo

 

 

لیست خازن های تایوانی و چینی

اگر مدل خازنی در لیست قسمت قبل یافت نشد، به احتمال زیاد یک خازن تایوانی و یا چینی است. در جدول زیر، لیست کوتاهی تولید کنندگان چینی و تایوانی خازن های الکترولیت که از محصولات آن ها در قطعات کامپیوتری به خصوص مادربورد ها و منابع تغذیه استفاده می شود آمده است. صد البته که این لیست کامل نیست و شما هم می توانید در کامل کردن آن به ما کمک کنید.

نام تجاری	تولید کننده	کشور سازنده
Fcon		؟
KSC		؟
CapXon	CapXon	تایوان
GSC	Evercon	تایوان
Evercon	Evercon (GSC)	تایوان
G-Luxon	G-Luxon	تایوان
Lelon	Lelon	تایوان
OST	OST	تایوان
RLX	OST	تایوان
NXC لوگوی شکل ۸	SamYoung	کره جنوبی
TEAPO	Teapo	تایوان
TK	Toshin Kogyo	تایوان (تعویض برند OST)